używać sobie
  • pozycja słowa się
    11.10.2012
    11.10.2012
    Droga Redakcjo,
    W wypowiedzi: „Jednak nadal nie mam wprawy i doświadczenia. Muszę stale się doskonalić i ostatecznie podjąć to ryzyko” jak należy umieścić zaimek zwrotny się – użyć formy się doskonalić czy doskonalić się? Jaki wpływ ma pozycja zaimka się względem czasownika na przekaz zdania, w jakim został on użyty? Jakie są ogólne zasady użycia zaimka się?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Paweł M. a.k.a. Personidas
  • Przyimki łączące się z nazwami państw

    5.01.2024
    5.01.2024

    Od długiego czasu nurtuje mnie używanie „na”, „w”, „we” w nazwach państw i miast. W większości używamy „w” lub „we” — w Polsce, w Holandii w Szwecji...., lub we Włoszech, we Francji (tu rozumiem, że początek nazwy ma 2 spółgłoski, z czego pierwsza jest „w” lub podobna w wymowie „f”).

    Czasem słyszymy, i to chyba nie jest poprawne, na Chorwacji, ale już na Islandii chyba jest OK (no bo to wyspa), tak jak np. na Sycylii.

    Jest też jedna anomalia językowa, odkąd pamiętam mówimy na Węgrzech i tu zupełnie nie wiem dlaczego. Czy mogłabym prosić o wyjaśnienie różnic.

    Pozdrawiam

    Dominika

  • Rajdolić się czy grajdolić się?
    4.03.2013
    4.03.2013
    Jaka może być etymologia wyrazu rajdolić się (= wiercić się)? Dziś jest on używany bardzo rzadko, zazwyczaj przez starsze osoby.
  • Szyk zaimka zwrotnego się

    7.12.2023
    7.12.2023

    Dzień dobry,

    bardzo proszę o Państwa opinię na temat miejsca się w zdaniu. Czy to prawda, że należy stawiać się przed czasownikiem (jeśli oczywiście nie zostanie postawione na początku zdania)? W wielu publikacjach największych wydawnictw polskich nie zauważyłam stosowania takiej zasady. Z góry dziękuję za odpowiedź.

    Z poważaniem

    Ewa

  • Wrony wybrały się na wyprawę wojenną
    20.03.2016
    20.03.2016
    Mam pytanie związane z indiańskim ludem Crow, czyli po polsku Wronami. Czy należy używać rodzaju męskoosobowego, jak w przypadku innych ludów indiańskich (Siuksowie przyjechali, Szejenowie napadli, Szaunisi powędrowali, Wrony zgodzili się), czy jednak niemęskoosobowego, bo w końcu Wrony to wrony. Mnie ta druga wersja się nie podoba, bo brzmiałaby śmiesznie, np. Wrony wybrały się na wyprawę wojenną – jakby się czytało o ptakach, nie o ludziach.
  • Wżenić się
    14.04.2020
    14.04.2020
    Przychodzę z zapytaniem, czy wżenić się może być stosowane w stosunku do kobiet. W definicji jest, że to wejście do rodziny, ale ogólnopłciowe czy zarezerwowane dla kobiet?
  • Zachowanie się a zachowanie, zdecydować się a zdecydować
    31.01.2017
    31.01.2017
    Jaka jest różnica między zachowanie a zachowanie się, zdecydować a zdecydować się?
  • Zadziać się

    25.07.2021
    25.07.2021

    Od kilkunastu lat upowszechnia się użycie czasownika zadziać się (i też zadziewać się) w znaczeniu odpowiednio ‘wydarzyć / wydarzać się’. Pamiętam, że dawniej słowo to oznaczało potocznie ‘zawieruszyć się’. Czy to nowe znaczenie jest po prostu współczesnym neologizmem rozszerzającym czasownik podstawowy dziać się, czy też takie użycie było znane już w XX wieku, tylko nigdy się wtedy na nie nie natknąłem?


    Dziękuję za pomoc, Łukasz

  • Cieszyć się powodzeniem i języczek u wagi
    5.10.2018
    5.10.2018
    Szanowni Państwo,
    nurtuje mnie, czy zwrot cieszyć się powodzeniem jest poprawny? W Słowniku języka niby-polskiego z 1978 roku autorstwa Walerego Pisarka natrafiłam na ten zwrot (jak również inne: cieszyć się zdrowiem / popularnością) wymieniony wśród pozostałych „rażących poczucie językowe”, niepoprawnych.
    Poproszę również o rozwianie wątpliwości dotyczące zwrotu języczek u wagi – czy oprócz dosłownego ma on także znaczenie przenośne? Co oznacza, w jakich sytuacjach się go używa?
    Dziękuję.
  • czasownik z się, gerundium bez się
    9.09.2013
    9.09.2013
    Dla czasowników używanych wyłącznie z się USJP podaje gerundia też z się. Niektóre takie gerundia bez się można znaleźć w słownikach, ale już jako hasła rzeczownikowe, np. zakochanie, spóźnienie, pośliźnięcie, sztachnięcie. A co z pozostałymi? Czy bez się można np. powiedzieć: „Z sąsiedniego pokoju dobiegało chichranie”? Czy bez się mogą być używane takie wyrazy, jak wygramolenie, odkłanianie, kitwaszenie, zrelaksowanie, namyślenie, wstydzenie, wymądrzanie, załzawienie, dąsanie…?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego